25η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

 

25η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

 

Ένας από τους μεγαλύτερους σταθμούς της ιστορίας του Ελ­ληνικού Έθνους, ίσως ο μεγαλύτε­ρος στην μα­κραίωνη ιστορία του, υπήρξε αναμφι­σβήτητα η επα­νάσταση του 1821, γιατί είχε σαν αποτέλεσμα να επα­νέλθει στο προσκήνιο της ιστο­ρίας, μετά 2000 χρό­νια σκλαβιάς σε διαφορετικούς κατακτητές, το Ελλη­νικό Έθνος.

Με την επανά­σταση του 1821 το Ελληνικό έθνος έδειξε σ' όλους  τους λαούς της γης, το δρόμο που κερδίζεται η ελευ­θερία και από τον πιο ισχυρό δυνάστη.

 Έδειξε επίσης ότι αποτελεί ένα έθνος ισχυρό, ένα έθνος ακμαίο που κανένας δυνάστης δεν κα­τόρθωσε να  αφομοιώσει και εξαφανίσει.

Το 1453, με την πτώση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτο­κρατορίας (Βυζαντινής), το Ελ­ληνικό έθνος, έθνος με φωτεινό πα­ρελθόν, πίπτει στην εσχάτη αθλιότητα με την υποδούλωση του από τον πιο βάρβαρο ασιατικό λαό.

Με την υποδούλωση του ο Ελληνικός λαός δια­τρέχει περίοδο ταπεινώ­σεων.

Οι πρόκριτοι του, οι ηγεμόνες του πνεύματος, οι μύστες της σοφίας και οι τεχνίτες του λόγου πλανώνται μακράν των εστιών τους και συντε­λούν στην εμφάνιση της Ανα­γέννησης στην Δύση.

Ο υποδουλωθείς όμως λαός,  στερημένος των πνευ­ματικών του ηγητόρων περιπίπτει στην αμά­θεια, καθίσταται δέ­σμιος στο βράχο της δουλείας, ως άλλος Προμηθεύς και ο πόνος σπαράζει τα σπλάχνα του.

Ο πόνος όμως αυτός κα­θίσταται πηγή δυνάμεως η οποία βγάζει από τα σπλάχνα του νέους ηγέτες που αφυπνί­ζουν, τον σε  λήθαργο βρισκόμενο λαό.

Το άσμα του Ρήγα Φε­ραίου "καλύ­τερα μίας ώρας ελεύ­θερη ζωή παρά σαράντα χρό­νια σκλαβιά και φυ­λακή" Επικούρειας δοξασίας, αποτελεί τον στεναγμό της εθνικής ψυ­χής και γίνεται οδηγός του.

Η Μάνη και το Σούλι αποτελούν νησί­δες λευ­τε­ριάς μέσα στο σκοτάδι που άπλωσε ο αδίστακτος κα­τακτητής και μεμονωμένες προσπά­θειες αποτινά­ξεως του ζυγού γίνονται σε διάφορες πε­ριοχές της χώρας.

Οι μεμονωμένες όμως προσπάθειες των Ελ­λήνων πα­τριωτών, ασυντόνιστες στις διάφο­ρες πε­ριοχές της χώρας, δεν μπορούν να φέρουν αποτέλε­σμα γιατί ο οργανω­μένος και βάρβαρος  κατακτη­τής τις καταπνί­γει εύ­κολα ενώ παράλληλα τα φεου­δαρ­χικά καθε­στώτα στην Δύση δεν  ευνοούν και δεν ενι­σχύουν προ­σπάθειες απελευθερώσεως υπο­δούλων λαών.

Από τα προαναφερθέντα, γίνεται φανερό ότι καμία προσπά­θεια αποτι­νά­ξεως του ζυγού της δου­λείας δεν θα πετύχαινε χω­ρίς ένα κεντρικό όρ­γανο που θα συ­ντόνιζε την δράση των υπο­δούλων Ελλήνων  και που θα είχε το κύρος να μεσολαβήσει στην Δύση για να τύχει ο αγώνας των Ελλή­νων της συμπαρα­στάσεως και της βοηθείας των Ευρωπαϊ­κών λαών.

Έτσι στις αρ­χές του 19ου αιώνα  η πρωτοβουλία Ελλή­νων πατριωτών, που διέμε­ναν στο εξω­τερικό, οργα­νώνει μία μυστική εται­ρία, την Φιλική Εταιρία  η οποία αποτέ­λεσε το κε­ντρικό εκείνο όργανο που ήταν απαραίτητο για να εξεγείρει τους υπόδουλους Έλληνες, να συντονίσει την δράση τους και να με­σολαβήσει στην Δύση ώστε να επιτευ­χθεί η συ­μπαράσταση των Ευρωπαϊκών λαών στον αγώνα του Ελληνικού έθνους κατά του  κατα­κτητή του.

Η ιδέα της συστάσεως της Φιλικής Εταιρίας ανήκει στον τέ­κτονα Εμμα­νουήλ Ξάνθο από την Πά­τμο, που διέμενε στην Οδησσό της Ρωσίας και ησχο­λείτο με το εμπόριο.

Ο Ξάνθος το 1814 συνέ­λαβε την  ιδέα να ιδρύσει μια μυστική εταιρία, η οποία θα αποτε­λούσε το  κεντρικό εκείνο όργανο που θα κατεύ­θυνε τον αγώνα των υποδούλων Ελλήνων κατά του ασιάτη κατακτητή.

Ο λό­γος που θέλησε να ιδρύσει μυ­στική και όχι φανερή οργάνωση ήταν για να μπορέσει να επε­κτα­θεί η οργά­νωση αυτή και με­ταξύ των υποδούλων Ελλήνων χωρίς κίν­δυνο.

Την ιδέα του αυτή ο Ξάνθος την ανακοίνωσε στους επί­σης διαμένο­ντες στην Οδησσό εμπορευόμε­νους Νίκο Σκουφά  από την Άρτα και Θανάση Τσακά­λωφ από τα Ιωάννινα.

Οι τρεις αυτοί πρώτοι αρ­χηγοί, με το προβάδισμα του Σκουφά, διεύθυναν στην αρχή την Φιλική Εταιρία και αποτελούσαν την λεγόμενη "Ανωτάτη Αρχή" της  εται­ρίας.

Αργότερα, με την επέ­κταση όμως της εταιρίας, οι αρχηγοί έγιναν πέντε, κα­τόπιν επτά και τέλος δέκα έξη.

Οι εισερχόμε­νοι σ' αυ­τήν την εται­ρία έδιναν όρκους τρομε­ρούς και υποσχόντουσαν  να μην αποκαλύψουν τίποτε από όσα είδαν και άκουσαν σχετικά με την εταιρία.

Τα μέλη της Φιλικής Εταιρίας αναγνωριζό­ντουσαν με προσυμ­φωνη­μένα σημεία, αλληλογρα­φούσαν  με συν­θηματικές και κρυ­πτογραφικές λέ­ξεις και είχαν κατα­ταγεί σε ιεραρχικούς βαθμούς  μυη­μένων.

Ο πρώτος βαθμός ήταν ο  βαθμός του Βλάμη, ο δεύτερος βαθμός ήταν ο βαθμός του Συ­στη­μένου και ο  τρί­τος βαθμός ήταν ο βαθμός του Ιε­ρέως.

Εκτός όμως από τους τρεις αυτούς βαθμούς υπήρχαν και ανώτε­ροι βαθμοί.

Οι βαθμοί αυ­τοί ήταν των Ποιμένων, των Αρχιποιμέ­νων, των Αφιερωμένων και των Αρ­χηγών των Αφιερωμένων.

Τέλος υπήρχε και ο βαθμός των Μεγάλων Ιερέων των Ελευσίνιων που έφε­ραν μό­νον οι αποτε­λούντες την "Ανώτατη Αρχή".

Σχετικά με την απονομή των βαθ­μών, οι αγράμματοι εμυούντο στον πρώτο βαθμό του Βλάμη, ενώ οι εγγράμματοι στον πρώτο, κατόπιν στον δεύτερο.

Η μύηση στους επό­μενους βαθμούς μετά αρ­κετό χρονικό διάστημα και αφού στο  μεταξύ δοκι­μα­ζότανε η προς την εταιρία έφεση τους.

Το τρί­πτυχο "Ελευθερία, Ισό­της ,  Αδελφό­της" που αποτέλεσε την αθάνατη τριλογία της Γαλλι­κής Επανάστασης του 1789 αποτελεί και  το τρίπτυχο της Φιλικής Εταιρίας.

Αποτέλεσμα της άρτιας οργάνωσης της Φιλι­κής Εται­ρίας ήταν να επε­κταθεί  ταχύτατα σε όλη την βαλκα­νική χερσόνησο.

 Όλοι όσοι διακρινό­ντουσαν στα γράμματα, τις τέχνες, το εμπόριο και την πολιτική, ακόμα και πολλοί ξένοι όπως ο εθνι­κός  ήρωας των Σέρβων  Καραγεώργεβιτς, υπήρ­ξαν μέλη  της Φι­λικής Εταιρίας.

Λέγεται ότι τα μέλη της Φιλικής Εται­ρίας έφθασαν τις 600.000 πράγμα που δείχνει την έκταση που έλαβε η Φιλική Εται­ρία την εποχή εκείνη.

Τέσ­σερα έτη μετά την ίδρυση της Φιλικής Εται­ρίας ο αρ­χη­γός της Σκουφάς πέθανε και ένα μέλος της Ανω­τά­της Αρχής, ο Γαλά­της  εκτελέσθηκε με εντολή των υπολοίπων μελών γιατί η διαγωγή του είχε θέ­σει σε κίνδυνο το μυ­στικό  της εταιρίας.

Το τελευταίο γεγο­νός δείχνει την αποφασιστικότητα των μελών της εταιρίας για να φέρουν σε πέρας το έργο τους.

Τα μέλη της Φι­λικής Εταιρίας οργώνουν κυριολεκτικά τις περιο­χές  που κατοικούν Έλληνες και προετοιμάζουν ψυχολογικά τον Ελληνικό λαό για τον επερχό­μενο αγώνα, όπως ο Γρηγόριος Δικαίος, ο γνωστός Παπα­φλέσσας, ο οποίος εκμεταλλευόμενος την ιδιό­τητά του Πατρι­αρχικού Έξαρχου που είχε, όργωσε κυριολεκτικά την Πελο­πόννησο.

Τον Οκτώβριο του 1820 η Φιλική Εταιρία απο­φασίζει να εκμε­ταλλευτεί την επανάσταση του Αλί  Πασά των Ιωαννίνων κατά του Σουλτάνου και να αρ­χίσει την ενεργό δράση γιατί μεγάλο μέ­ρος των  στρα­τευμάτων του Σουλ­τάνου ήταν απα­σχολημένα στα Ιω­άννινα.

Έτσι ανέθεσαν την αρχη­γία του αγώνα στον πρί­γκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη κατόπιν προτά­σεως του Ξάνθου μετά την άρ­νηση του Κα­ποδίστρια να ανα­λάβει την αρχηγία.

Το σχέδιο δρά­σεως της Φιλικής Εταιρίας προέ­βλεπε να αρ­χίσει η εξέγερση από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες, να βοη­θη­θεί ο Αλί  Πασάς και να εκτελεσθούν δολιο­φθορές σε διάφο­ρες περιοχές της χώρας.

Η κατά­σταση στην  Ευ­ρώπη δεν ήταν ευ­νοϊκή την περίοδο αυτή για επα­νάσταση γιατί το 1819 καταπνίγη­καν στο αίμα  όλες οι φιλελεύθε­ρες εκδη­λώσεις στην Σικελία, στην Νεά­πολή και στο Πεδεμόντο της Γερμα­νίας κα­τόπιν επεμβάσεως της Ιεράς Συμμαχίας της οποίας ψυχή ήταν ο υπουργός εξωτερι­κών της  Αυ­στρίας Μέ­τερνιχ.

Η κατάσταση στην Ελλάδα δεν ήταν επίσης ευνοϊκή γιατί τα διάφορα ένοπλα τμή­ματα δεν είχαν εκπαι­δευτεί στρατιωτικώς και την μόνη εμπειρία που διέθεταν ήταν οι διάφορες μι­κρο­συμπλοκές με τους Τούρκους.

Η κατάσταση του Ελληνικού ναυτι­κού ήταν κάπως καλύτερη  γιατί διέθετε 600 πλοία  με 6000 πυ­ροβόλα και 18000 έμπειρους ναυτικούς σύμφωνα με στοιχεία του  Γάλλου προξένου στην Πάτρα. Ο Υψηλάντης μετά μικρή σχετικά προετοι­μα­σία ανέ­λαβε δράση και στις 22 Φεβρουαρίου του 1821 στο Ιάσιο της Μολδο­βλαχίας ύψωσε την ση­μαία της επα­ναστάσεως.

Το κίνημα του Υψηλάντη δεν είχε ευ­νοϊκή εξέλιξη και τελικώς ο Ιερός του Λόχος κατα­στράφηκε στο Δραγατσάνι στις 7 Ιουλίου του  1821 ενώ ο ίδιος κατέφυγε στην Αυστρία όπου συνελήφθη και φυλακί­σθηκε από τις Αυστριακές  αρχές.

Παράλληλα όμως εξερράγησαν κινήματα και σε άλλες περιοχές της χώρας όπως στην Πελοπόν­νησο, στην Στε­ρεά Ελλάδα, στην Θεσσαλία και στην Μακεδονία.

Μερικά από τα πρώτα  περι­στα­τικά της επαναστάσεως του 1821 είναι τα εξής: 

Στις 13 Μαρτίου υψώνεται επίσημα η σημαία της επαναστά­σεως.

Συγκε­κριμένα στην μονή της Αγίας Λαύρας που είχαν συναθροι­σθεί οι πρόκριτοι, ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός, μέλος  της Φιλι­κής Εταιρίας, ύψωσε και ευλόγησε το λάβαρο σαν συμβο­λική σημαία της επαναστάσεως.

Το γε­γο­νός αυτό θεωρήθηκε σαν απαρχή της επανα­στά­σεως και εορ­τάζεται συμβολικά την 25η  Μαρτίου, για Χριστιανικούς λόγους.

Στις 21 Μαρτίου ο Παπαδιαμαντόπουλος μαζί με άλλους οπλαρχη­γούς

εισέρχεται στην Πάτρα και πολιορκεί τους Οθω­μανούς στο φρούριο.

Στις 22 Μαρτίου ο Πετρόμπεης, ο Κολοκοτρώνης και ο Παπα­φλέσ­σας με

2000 Μανιάτες  πολιόρκη­σαν την Καλα­μάτα η οποία παραδόθηκε την επο­μένη.

Στις 13 Μαΐου ο Κολοκοτρώνης μαζί με άλλους οπλαρχη­γούς συ­ντρί­βει στο Βαλτέτσι τους Τουρ­καλβανούς των οποίων ηγείτο ο Μουστα­φά­μπεης.

Αυτή ήταν και η πρώτη νίκη των Ελ­λήνων  ενα­ντίων οργα­νωμέ­νου στρατού και αναπτέρωσε το ηθικό τους.

Στις 23 Σεπτεμβρίου κατόπιν πολιορκίας καταλαμ­βάνεται η Τρί­πολη.

Η άλωση της Τριπόλεως εδραιώνει την επανάσταση στην Πελοπόννησο.

Από τα λίγα προαναφερθέντα περιστατικά φαίνεται αμέσως πόσο γρή­γορα φούντωσε η επανά­σταση που κατέληξε σε νίκη των Ελλήνων και απε­λευ­θέρωση της Ελλάδος, ενώ η Οθωμανική αυτο­κρατορία υπέστη φο­βερό πλήγμα και έπαψε έκτοτε να είναι με­γάλη δύ­ναμη.

Γι' αυτό η Ελληνική επα­νάσταση του 1821 απο­τελεί κοσμοϊστορικό γεγονός, η ευτυχής έκ­βαση του οποίου ήταν αποτέλεσμα αμέτρητων θυσιών, υπεράνθρωπων ηρωισμών και ολοκαυτωμάτων ψυχών και σωμάτων γιατί όπως γράφει ο εθνικός μας ποιητής Σολομός, η ελευθερία του Ελληνικού λαού είναι "απ' το κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά...."