Τίτλος : Ο Φόβος ως Αρχέγονος δάσκαλος και ως επίκτητος δεσμοφύλαξ

 

Ο Φόβος ως Αρχέγονος δάσκαλος και ως επίκτητος δεσμοφύλαξ

Η Λιτανεία κατά του φόβου

«Λεν πρέπει να φοβάμαι. Ο φόβος είναι ο φονιάς του νου. Ο φόβος είναι ο μικρός θάνατος που φέρνει την ολοκληρωτική εξόντωση. Θα αντιμετωπίσω κατάματα το φόβο μου. Θα τον αφήσω να περάσει από πάνω μου και μέσα μου. Και όταν φύγει, θα στρέψω το εσωτερικό μου βλέμμα για να δω το δρόμο απ' όπου πέρασε. Εκεί όπου θα έχει πάει ο φόβος, δε θα υπάρχει τίποτα. Μόνο εγώ θα βρίσκομαι εκεί»....

(Απόσπασμα από το βιβλίο Dune του Frank Herbert)

Αδ.’. μου άρχισα τον συγκεκριμένο πίνακα ανατρέχοντας στο απόσπασμα “το κουτί του πόνου” από το βιβλίο Dune του Frank Herbert αφού από την πρώτη στιγμή που το διάβασα ένιωσα την δύναμη ενός mantra πάνω στο θέμα αντιμετώπισης του φόβου.

Απελευθερώνοντας -tra τον νου -man (σανσκριτικά mantra) παίρνω την απαραίτητη δύναμη για να ασχοληθώ με τον Φόβο.

Τι είναι ο Φόβος; Πότε ο Φόβος μετατρέπεται σε φοβία; Πως και ποιος μετατρέπει το Αρχέγονο φόβο μας σε Επίκτητο και χειραγωγεί την ανθρώπινη υπόσταση;

Πως αντιμετωπίζουμε τον Φόβο; Ερωτήματα που γελιούνται στο κάθε ανήσυχο πνεύμα και ταλανίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη.

Ο φόβος λοιπόν είναι συνυφασμένος με το γεγονός αυτής της ίδιας της ύλης και με τη συνάντηση των ζευγών των αντιθέτων -ψυχής και ύλης. Οι αισθαντικές ψυχές των ζώων και των ανθρώπων έχουν υποσυνείδητα επίγνωση παραγόντων όπως:  

Η απεραντοσύνη και συνεπώς η αισθητή καταπίεση του Όλου.

Η πίεση όλων των άλλων ζωών και υπάρξεων.

Η λειτουργία ενός Νόμου αδυσώπητου.

Η αίσθηση της αιχμαλωσίας, του περιορισμού και της συνεπακόλουθης ανεπάρκειας.

Στους παράγοντες αυτούς, που προκύπτουν από τη διαδικασία της ίδιας της εκδηλώσεως και που διαρκούν και αυξάνονται σε δύναμη στο διάστημα των αιώνων, βρίσκονται τα αίτια κάθε σύγχρονου φόβου και η βάση όλου του τρόμου, έξω από καθετί που είναι καθαρά ψυχολογικά και όχι απλώς ο ενστικτώδης φόβος του ζώου.

Κατά τον Frits Riesman, οι βασικές εκφράσεις του φόβου έχουν τις ρίζες τους στις κοσμικές αντιθέσεις που διέπουν τον κόσμο.

Σύμφωνα με τις κοσμικές δυνάμεις, βρισκόμαστε εκτεθειμένοι σε τέσσερις βασικές ωθήσεις, τις οποίες ξαναβρίσκουμε μέσα μας, σαν αντιφατικές και συγχρόνως αλληλοσυμπληρούμενες απαιτήσεις.

Η κίνηση της γης γύρω από τον ήλιο αλλά και γύρω από τον εαυτό της. Αυτή η κίνηση της γης δημιουργεί δυο νέες δυνάμεις εξίσου αντιφατικές αλλά και αλληλοσυμπληρούμενες αφού διατηρούν την κοσμική κίνηση και οδηγούν σε συγκεκριμένη πορεία. Αυτές οι δυνάμεις είναι η κεντρομόλος και η φυγόκεντρος δύναμη.

Η μια κατευθύνεται προς τα έξω και έχει την τάση να απομακρύνεται και η άλλη προς το κέντρο σαν να επιθυμεί να συγκρατηθεί ή να συγκρατήσει.

Σε αντιστοιχίες του ψυχικού μας κόσμου συναντάμε τις ίδιες αντιφάσεις.

Στην ‘περιφορά’ γύρω από τον εαυτό μας αντιστοιχεί η απαίτηση για αυτονομία, μοναδικότητα για ανεξαρτησία και διαφοροποίηση. Η στροφή γύρω από τον ήλιο, αντιστοιχεί στη ανάγκη υποταγής σε ένα σύνολο, σε κάτι ανώτερο, μεγαλύτερο και στον περιορισμό των προσωπικών επιθυμιών και προσωπικών θέσεων προς χάρη των καταστάσεων έξω από εμάς, και του συνόλου. Η κεντρομόλος δύναμη εκφράζεται σε ψυχολογικό επίπεδο με την τάση για διάρκεια και σταθερότητα. Ενώ η φυγόκεντρος δύναμη αντιπροσωπεύει την τάση για αλλαγή και μεταβολές. Οι άνθρωποι που έχουν πολλούς φόβους χάνουν πολλή ενέργεια. Το φοβισμένο άτομο απομακρύνεται από τον πυρήνα της ύπαρξής του, ζώντας μία μονότονη και άχαρη ζωή.

Οι πέντε πιο βασικοί και οι πιο μεγάλοι φόβοι από τους οποίους πιστεύεται ότι προκύπτουν όλοι οι άλλοι, είναι:

1.    Ο φόβος της εκμηδένισης, ή αλλιώς ο φόβος του θανάτου. Η ιδέα ότι δεν θα ζεις για πολύ, ότι πλησιάζει το τέλος, διεγείρει ένα πρωτογενές υπαρξιακό άγχος σε όλους τους φυσιολογικούς ανθρώπους

2.    Ο φόβος της αναπηρίας λόγω χασίματος κάποιου σωματικού οργάνου. Το δυσάρεστο αίσθημα πως τα σωματικά σου όρια έχουν αυθαίρετα παραβιαστεί.

3.    Το χάσιμο της αυτονομίας ώστε μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα στον εαυτό. Όταν νιώθει κάποιος ακινητοποιημένος, παράλυτος, παγιδευμένος, αναγκασμένος να ελέγχεται από τις περιστάσεις.

4.    Ο αποχωρισμός, όπως ο φόβος απόρριψης, εγκατάλειψης από την κοινωνική ομάδα που ανήκεις, ιδίως αν σε αποδιώξει η ίδια η ομάδα.

5.    Ο θάνατος του ΕΓΩ, ο φόβος της ταπείνωσης, της περιφρόνησης, της ντροπής, του εξευτελισμού της προσωπικότητας, η βαθιά αίσθηση πως δεν σε εμπιστεύονται οι άλλοι, γεγονός που προσβάλλει την αυτοεικόνα, την αντίληψη της συνοχής και της απαρτίωσης του εαυτού, το διακύβευμα πως δε θα ελκύει πια την αγάπη, τη στοργή

Η αμυγδαλή είναι ο τόπος όπου επικεντρώνεται το σύνολο των νευροβιολογικών φαινομένων που συνδέονται με τον φόβο, εντοπιζόμενη πίσω από την υπόφυση.

Ο ρόλος της συνδέεται με το κύκλωμα μάθησης του φόβου.

Η μνήμη φόβου, η προσαρμογή στο στρες και η ειδική τροποποίηση της συγκινησιακής φόρτισης μέσω της διαδικασίας της μάθησης ξεκινάει από τις αμυγδαλές.

Μόλις ηρεμίσουν τα πράγματα, και δεν υπάρχουν παρόμοιες δυνητικές απειλές, η αμυγδαλή θα στείλει πληροφορίες στη μέση προμετωπιαία έλικα του φλοιού, όπου αποθηκεύεται η εμπειρία στη μνήμη για παρόμοιες μελλοντικές καταστάσεις.

Αυτή η λειτουργία αποθήκευσης της μνήμης στην μέση προμετωπιαία έλικα αποκαλείται σταθεροποίησης της μνήμης.

Μερικές από τις ορμόνες που εκκρίνονται στην κατάσταση μάχης ή φυγής από το άτομο, περιλαμβάνουν την επινεφρίνη, την νορεπινεφρίνη και την κορτιζόλη.

Η αμυγδαλή και ο ιππόκαμπος του εγκεφάλου καταγράφουν το συναίσθημα του φόβου μέσω της πλαστικότητας των νευρωνικών συνάψεων. Έτσι αναπτύσσεται η αντανακλαστικού τύπου φοβική εξάρτηση (fear conditioning).

Πότε το απλό αίσθημα του φόβου μετατρέπεται σε φοβία; Το αίσθημα του φόβου αφορά μια συναισθηματική αντίδραση σε ένα πραγματικό και ρεαλιστικό ερέθισμα κινδύνου.

Οι σωματικές, διανοητικές αλλά και ψυχικές δυνάμεις του ανθρώπου τίθενται σε άμεση ενεργοποίηση, σε μια αντίδραση «φυγής ή επίθεσης», προκειμένου να ανταπεξέλθει στον κίνδυνο και να προστατεύσει τον εαυτό του.

Αντιθέτως η φοβία αφορά έναν ακούσιο και εξαιρετικά έντονο φόβο για μια κατάσταση ή ένα αντικείμενο το οποίο δεν απειλεί άμεσα το άτομο τη δεδομένη στιγμή. Παράλληλα, το ίδιο το άτομο συνειδητοποιεί ότι ο φόβος του είναι παράλογος, δεν είναι, όμως, σε θέση να ελέγξει τις αντιδράσεις του και το άγχος που βιώνει.

Αποφεύγει οποιαδήποτε κατάσταση ή συγκυρία θα μπορούσε να τον φέρει σε επαφή με το φοβικό αντικείμενο και διαφοροποιεί άμεσα τη συμπεριφορά του προκειμένου να μην εκτεθεί σε αυτό.

Στο πέρας των χρόνων τον φόβο και την δημιουργία φοβικών συνδρόμων και φοβιών εκμεταλλεύτηκαν κέντρα εξουσίας ως μέσο ελέγχου και ως ισχυρότατο όπλο επιβολής.

Πριν τον 20ο αιώνα, η χειραγώγηση των μαζών γινόταν κυρίως με την ωμή απειλή, δηλαδή τη στρατιωτική μπότα ή το φόβητρο φυλάκισης και βασανισμών. Φυσικά, η οργανωμένη ψυχολογική χειραγώγηση δεν απουσίαζε και παλιότερα, ιδίως από μεριάς ορισμένων θρησκειών που, με σύμμαχο και σταυρό τους την Ενοχή και τον Φόβο, φρόντιζαν ώστε οι πολλοί να μην έρχονται ποτέ σε επαφή με τον Θεό που κατοικεί μέσα τους. Τον τελευταίο αιώνα όμως περάσαμε από την χοντροκομμένη ποδηγέτηση της ωμής βίας στην λεπτή, σχεδόν χειρουργική χειραγώγηση δια ψυχολογικών μέσων.

Ο Ζίγκμουντ Φρόιντ, πατέρας της ψυχολογίας, στο βιβλίο του η ψυχολογία των μαζών και η ανάλυση του εγώ, αναλύει τα βασικά χαρακτηριστικά της ψυχολογίας των κοινωνιών αναφέροντας πως οι μάζες διακατέχονται από τα αρχέγονα ένστικτα του ανθρώπου τα οποία ως επί το πλείστο είναι βίαια, επιθετικά και σεξουαλικά. Αυτές οι δυνάμεις μπορεί να οδηγήσουν τις κοινωνίες στο χάος. Ακόμη ισχυριζόταν ότι οι μάζες είναι χειραγωγίσιμες, είναι εύπλαστες κι ότι μπορείς να αγγίξεις τις επιθυμίες και τους φόβους τους και να τους χρησιμοποιήσεις προς όφελος σου.

Ο μαθητής και ανιψιός του Φρόιντ όμως ο Έντουαρντ Μπερνέζ, ο οποίος θεωρείται και ο πατέρας των «Δημοσίων Σχέσεων» και ο άνθρωπος που έπλασε την κοινωνία της κατανάλωσης τελειοποίησε λεπτοφυώς τεχνικές χειραγώγησης σε πολλαπλό επίπεδο.

Ο Μπερνέζ, δίδαξε πρώτος πώς η σύνδεση των προϊόντων μαζικής παραγωγής με ασυνείδητες επιθυμίες, πείθει τον κόσμο να αγοράζει πράγματα που δεν χρειάζεται. Προέκυψε έτσι μια νέα πολιτική ιδέα για τον έλεγχο της μάζας η οποία υποστήριζε ότι όταν ικανοποιούνται οι ασυνείδητες επιθυμίες του κόσμου, τότε αυτός γίνεται «ευτυχισμένος» και πειθήνιος. Τότε ακριβώς ξεκίνησε η εποχή του καταναλωτισμού η οποία κυριαρχεί έως σήμερα στον δυτικό κυρίως κόσμο, επηρεάζοντας σταθερά τους φόβους και τις επιθυμίες. Η παλιότερη ιδέα περί της αξίας του ατόμου, που είχε εισαχθεί με τον Διαφωτισμό, συμπληρώθηκε με τη νέα ιδέα πως το άτομο είναι οι επιθυμίες του, και πήρε την αξία θρησκείας στις σύγχρονες κοινωνίες.

Μορφές προπαγάνδας που χειραγώγησαν τα πλήθη μέσω της πληροφορίας, των ανακλαστικών, της ανάγκης, της επιθυμίας είχαν ως δεινότερο όπλο τον φόβο.

Ο Γκέμπελς, οι σοβιετικοί αγκιτάτορες και οι πιο σύγχρονοι διαμορφωτές γνώμης, υπεύθυνοι επικοινωνίας, διαφημιστές χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν είτε τον αρχέγονο φόβο είτε τον επίκτητο φόβο για να υποδουλώσουν τον άνθρωπο.  

Ο Τεκτονισμός Αδ.’. δεν αφήνει να εμφιλοχωρήσει ο Φόβος πουθενά.

Τον αντιμετωπίζει κατά πρόσωπο από το Διασκεπτήριο, την μύηση έως την εργασία και το ποτήριο αγάπης.

Συλλογίσου και αν νιώθεις πως δεν είσαι έτοιμος να μεταστοιχειωθείς και να αλλάξεις ,τα βήματα σου δεν θα είναι ορθά, μην προχωρήσεις.

Τόλμα να είσαι ελεύθερος και χρηστοήθης.

Δράσε ,κατέργασε την Λίθο και η άγνοια θα δώσει την θέση της στην γνώση,  και
προπαντός να γνωρίζεις ότι ,αν και προσωπικό το ταξίδι .έχεις δίπλα σου συνοδοιπόρους, πολεμιστές του φωτός που το ξίφος τους θα συντροφεύσει το δικό σου σε κάθε στιγμή.

Είπον Σ.’.Δ.’