Λουίζ Μισέλ Αναρχική Επαναστάτρια και Τέκτων

(Louise Michel/Vroncourt, 29 Μαϊου 1830-Marseille, 9 Ιανουαρίου 1905)

«... Προ της αγνώστου ταύτης δυνάμεως, ... ο βασιλεύς ωχρίασε. Ρίπτει περίφοβου βλέμμα επί της λαμποκοπούσης, αλλ’ ασθενούς ακολουθίας του εξ ιερέων και αυλικών, οίτινες περιστοιχίζουν αυτόν.  Τρέμει μήπως ο θρόνος αυτού συντριβή και καταποντισθή υπό των πελωρίων κυμάτων της ανθρωποπλημμύρας ...  Τότε δε, ανεγνώρισεν ενδομύχως την ύπαρξιν ισχύος ανωτέρας της ιδικής του και διείδεν, ότι εις την  απροπέλαστον ταύτην δύναμιν το μέλλον επεφύλασσε κυριαρχίαν μεγίστην και κοσμοκράτειραν. Η δύναμις αύτη ήτο ο Λαός....» [τονισμένο και στο πρωτότυπο]

[Απόσπασμα, μυθικής αλληγορικής διήγησης, από Γαλλικό Τεκτονικό Τυπικό του Α.Α.Σ.Τ 1895 - Εν χρήση από το Τεκτονικό Τάγμα στο οποίο μυήθηκε η Λουίζ Μισέλ ]

«Η εξουσία είναι καταραμένη. Να γιατί είμαι αναρχική" 

Αφίσα του Γαλλικού Μάη του '68.

Η Λουίζ Μισέλ ήταν Γαλλίδα συγγραφέας και ποιήτρια, δασκάλα, σοσιαλίστρια και αναρχική πολιτική οργανώτρια, πρωταγωνίστρια της Παρισινής Κομμούνας του 1871. Θεωρήθηκε «πνευματικό τέκνο» και «μαθήτρια» του Τέκτονα επαναστάτη Αυγούστου Μπλανκί. Για τον αντεπαναστατικό τύπο η Μισέλ ήταν «H Κόκκινη Λύκαινα» [La Louve Rouge], ενώ για τους φίλους ήταν γνωστή ως «Κόκκινη Παρθένα της Μονμάρτης» [Vierge Rouge de Montmartre].

ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

    Γεννήθηκε στο Βρονκούρ (Chateau de Vroncourt) του Ωτ Μαρν (Haute-Marne), νόθα θυγατέρα του εύπορου νεαρού Laurent Demahis με την υπηρέτριά του Marianne Michel, αλλά ανατράφηκε με μεγάλη αγάπη, ιδίως από τους γονείς του πατέρα της, σαν να ήταν τέκνο νόμιμου γάμου. Την πρώτη ανατροφή και εκπαίδευσή της ανέλαβε προσωπικά ο παππούς της, που ήταν ορθολογιστής και στα νιάτα του είχε συμμετάσχει ως «Ιακωβίνος» στην Γαλλική Επανάσταση. Όταν κατά την εφηβεία της πέθαναν και οι δύο γονείς του πατέρα της, η Λουίζ στάλθηκε στο Chaumont, σε ένα ειδικό σχολείο για να γίνει δασκάλα και όταν τελείωσε τοποθετήθηκε στο Audeloncourt κοντά στο Vroncourt, παίρνοντας μαζί της την μητέρα της. Όσοι την γνώρισαν, μαρτυρούν ότι η στενότερη σχέση που ανέπτυξε στην ζωή της η Λουίζ ήταν με την μητέρα της. Οι διδακτικές της μέθοδοι το Audeloncourt δυσαρέστησαν κάποιους γονείς που έβλεπαν με δυσπιστία τις συνεχείς εκδρομές στην φύση ή το τραγούδι της «Μασσαλιώτιδας» που δίδασκε στα παιδιά, με αποτέλεσμα μετά από λίγο, τον Οκτώβριο του 1855, να υποχρεωθεί να μετακινηθεί σε ένα σχολείο θηλέων στο Millieres, όπου έμεινε και δίδαξε επί ενάμιση περίπου χρόνο. 

Όντας κριτικό και ανήσυχο πνεύμα, είχε στραφεί εξαρχής στις δημοκρατικές ιδέες και τον σοσιαλισμό και τελικά το 1856 εγκατέλειψε την συντηρητική επαρχία για να εγκατασταθεί μόνιμα στο Παρίσι, όπου τα μεγαλύτερα πλήθη υπόσχονταν συναρπαστικές στιγμές στους επαναστάτες της εποχής. Η ίδια περιέγραψε τον παλμό εκείνων των χρόνων στο βιβλίο της «Αναμνήσεις» («Memoires») με τα ακόλουθα λόγια: «Οι άνθρωποι ήθελαν να τα αγκαλιάσουν όλα μεμιάς, τις τέχνες, τις επιστήμες, την λογοτεχνία, τις ανακαλύψεις. Η ζωή έβραζε και όλοι βιάζονταν να ξεφύγουν από τον παλαιό κόσμο».

Η Louise Michel το 1880.

ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΡΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ

    Ασχολήθηκε με το γράψιμο και στις 27 Ιανουάριου 1862 έγινε γραμματέας της παρισινής «Ένωσης των Ποιητών» («L’ Union des poetes»), ενώ αρκετά από τα λογοτεχνικά της κείμενα τα υπέγραφε με το ψευδώνυμο «Ενζωλοράς» («Enjolras»), όπως ονομαζόταν στους «Άθλιους» του Ουγκώ ο φοιτητής ηγέτης των επαναστατών του 1832 που εκτελέστηκε στα οδοφράγματα του Παρισιού. Τον επιούσιο τον κέρδιζε αρκετά άνετα, εργαζόμενη ως δασκάλα. Όμως, επειδή αρνήθηκε να δώσει τον απαιτούμενο όρκο πίστης στον αυτοκράτορα και την Εκκλησία, τιμωρήθηκε με αποκλεισμό από την δημόσια εκπαίδευση και έτσι υποχρεώθηκε να ιδρύσει το 1865 δικό της ιδιωτικό σχολείο στην περιοχή της Μονμάρτης. Το 1869 ηγήθηκε του συλλόγου αλληλοβοήθειας των εργατριών του Παρισιού και την επόμενη χρονιά πρωτοστάτησε στην «Επιτροπή Επαγρύπνησης των Δημοκρατικών Γυναικών» («Le Comite de Vigilance des Citoyennes») στο διαμέρισμα της Μονμάρτης, από όπου και πήρε το προσωνύμιο της «Κόκκινης Παρθένας της Μονμάρτης». 

Η Λουϊζ Μισέλ, γιά τους φίλους, ήταν γνωστή ως «Κόκκινη Παρθένα της Μονμάρτης» [Vierge Rouge de Montmartre].

    Στις 12 Ιανουαρίου 1870 ήταν ανάμεσα στους 100.000 διαδηλωτές που συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία τον δημοσιογράφο Βίκτορα Νουάρ (Victor Noir, 1848 - 1870) και συμμετείχε στην ανεπιτυχή απόπειρα των «μπλανκιστών» να εκτρέψουν την κηδεία σε εξέγερση. Στις 15 Αυγούστου συμμετείχε στην διαδήλωση για την απελευθέρωση των μπλανκιστών Eudes και Brideau, που είχαν συλληφθεί για την απόπειρα εξέγερσης στην εργατική συνοικία Belleville και είχαν καταδικαστεί σε θάνατο. Από την έναρξη της πολιορκίας του Παρισιού από τους Πρώσους το φθινόπωρο του 1870, γράφτηκε στην πολιτική Λέσχη «Η πατρίδα σε κίνδυνο» («La Patrie en dager»), που αποσκοπούσε στο να εξασφαλίσει την σωτηρία των λαϊκών τάξεων απέναντι στους εισβολείς Γερμανούς και αγωνίστηκε πολύ με την βοήθεια του φίλου της Κλεμασώ (Georges Clemenceau), τότε δημάρχου Μονμάρτης, για να κρατήσει ανοικτό το σχολείο της και να σιτίσει τους μαθητές της. Όταν τέλος Σεπτέμβρη ουσιαστικά οι Πρώσοι αρχίζουν να πολιορκούν το Παρίσι, οι στερήσεις των κατοίκων του μετατρέπονται σε λιμό. Σε 3.600 ανθρώπους την εβδομάδα [κυρίως γέρους και παιδιά] υπολογίζονται τα θύματα του λιμού το μαύρο χειμώνα του 1870-71 στο Παρίσι.

ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΑΣ

    Το ηρωικό δίμηνο Απριλίου - Μαΐου 1871 συμμετείχε ενεργά στην Κεντρική Επιτροπή της Παρισινής Κομμούνας όπου εκπροσώπησε τις οργανώσεις των γυναικών, οργάνωσε την «Ένωση των Γυναικών για την Άμυνα του Παρισιού», ντύθηκε την στολή της Εθνοφρουράς, ορκίστηκε να σκοτώσει τον Αδόλφο Θιέρσιο (Louis - Adolphe Thiers, 1797 - 1877) και πολέμησε μαζί με τον 25χρονο σύντροφό της Θεόφιλο Φερρέ (Theophile Ferre, 1846 - 1871) στα τελευταία οδοφράγματα κοντά στο νεκροταφείο της Μονμάρτης, προτού συλληφθούν και κλειστούν στις φυλακές. Η Λουίζ, αρχικά, είχε κατορθώσει να διαφύγει, παραδόθηκε όμως στις 24 Μαϊου, όταν οι δυνάμεις της καταστολής των «Βερσαλιέζων» συνέλαβαν την μητέρα της και απειλούσαν να την τουφεκίσουν. Φυλακίστηκε στις φυλακές «Satory».

 

Η Louise Michel με τη στρατιωτική στολή των Κομμουνάρων.           Φωτ.   Fontange, 1871. Montreuil - Musee de l'Histoire vivante. Μετά από λίγους μήνες ο Φερρέ καταδικάστηκε σε θάνατο, αποχαιρέτησε τους δικαστές με τα λόγια «έζησα ελεύθερος και επιθυμώ επίσης ελεύθερος να πεθάνω» και εκτελέστηκε στις 22 Νοεμβρίου του 1871.

Η Λουίζ του αφιέρωσε το συγκινητικό ποίημα «Το κόκκινο γαρύφαλλο» («L’ oeillet rouge»).

Η ίδια δικάστηκε στο 6ο Πολεμικό Στρατοδικείο στις 16 Δεκεμβρίου 1871 με τις κατηγορίες της ένοπλης στάσης, της προτροπής των πολιτών σε τέλεση κακουργημάτων, της πλαστογραφίας και της συνομωσίας για θανάτωση ομήρων. 

Η Louise Miche εμψυχώνει τους Κομμουνάρους, έργο του Jules Girardet. Musee d'Art et d'Histoire de Saint-Denis

  

Απέναντι στους δικαστές η Λουίζ στάθηκε άφοβη, αγέρωχη και ασυμβίβαστη και τους προκάλεσε ανοικτά να την καταδικάσουν σε θάνατο:

 

Η σύλληψη της Louise Michel το Μάη του 1871, έργο του Jules Girardet. Musee d'Art et d'Histoire de Saint-Denis. Via Wikipedia. Στον αγαπημένο της Theophile Ferre, που συνελήφθη κι αυτός και εκτελέστηκε, η Louise Michel αφιέρωσε το αποχαιρετιστήριο ποιημά της "Τα Κόκκινα Γαρύφαλλα".

 «...Με κατηγορείτε ότι συμμετείχα στην εκτέλεση των στρατηγών. Απαντώ: Αν βρισκόμουνα στη Μονμάρτη, όταν επιχείρησαν να ανοίξουν πυρ κατά του λαού, δεν θα δίσταζα ούτε στιγμή να τους πυροβολήσω εγώ η ίδια. Αλλά αφού είχαν ήδη συλληφθεί δεν καταλαβαίνω γιατί τους εκτέλεσαν. Το θεωρώ κραυγαλέα ανανδρία. Όσο για τους εμπρησμούς, ναι συμμετείχα! Θέλησα να σηκώσω ένα φράγμα φωτιάς στους Βερσαγιέζους εισβολείς. Δεν έχω συνενόχους. Ενήργησα μόνη μου. Έπραξα αυτό που ήμουν  υποχρεωμένη να πράξω, δηλαδή το επαναστατικό μου καθήκον, χωρίς μίσος, χωρίς οργή, χωρίς οίκτο, ούτε για τους άλλους ούτε καν για τον εαυτό μου... δεν υπερασπίζομαι τον εαυτό μου και ούτε επιθυμώ να με υπερασπιστεί άλλος. Ανήκω ολοκληρωτικά στην κοινωνική επανάσταση και απ’ ό,τι φαίνεται κάθε καρδιά που πάλλεται για την Ελευθερία δεν έχει κανένα άλλο δικαίωμα πέρα από ένα μολυβένιο βόλι. Ε, λοιπόν εγώ απαιτώ το δικό μου ! Εάν με αφήσετε να ζήσω, δεν θα πάψω ποτέ να φωνάζω για εκδίκηση και θα παραδώσω στην εκδίκηση των αδελφών μου τους δολοφόνους της επιτροπής Χαρίτων. Κάποτε θα κατορθώσω να την πάρω. Αυτά μόνο είχα να πω. Τώρα, εάν δεν είστε πολύ δειλοί, σκοτώστε με». 

Απέφυγε [λόγω φύλου] τη θανατική καταδίκη, παρ’ όλο που την απαίτησε. 

Καταδικάστηκε σε ισόβια εξορία στη Νέα Καληδονία. Μετά από μια 22μηνη παραμονή της στη φυλακή μεταφέρθηκε στον τόπο της εξορίας της το 1873. Έχοντας καταδικαστεί σε ισόβια εξορία, έμεινε επί 20 μήνες φυλακισμένη στις φυλακές «Auberive». Ο Βίκτωρ Ουγκώ (Victor Hugo) της αφιέρωσε τον ίδιο Δεκέμβριο το ποίημά του «Viro Major», ενώ από την άλλη οι καθεστωτικές εφημερίδες της εποχής την περιέγραφαν ως «κόκκινη λύκαινα» («la louve rouge») και αιμοσταγές τέρας.

ΕΞΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΝΕΑ ΚΑΛΥΔΩΝΙΑ

Στις 8 Αυγούστου 1873 φορτώθηκε αλυσοδεμένη στο πλοίο «Virginie» με προορισμό την Νέα Καλυδωνία (Nouvelle Caledonie) του Ειρηνικού, στης οποίας την φυλακή «Numbo» έφτασε μετά από ένα σκληρό ταξίδι τεσσάρων μηνών, στην διάρκεια του οποίου έγινε στενή φίλη των συγκρατουμένων της «κομμουνάρων» Ανρί Ροσφόρ [Victor Henri Rochefort, 1831 - 1913, δημοκρατικού μαρκήσιου, εκδότη και δημοσιογράφου της απαγορευμένης εφημερίδας «La Marseillaise» και Ελευθεροτέκτονος] και Ναταλί Λεμέλ [Nathalie Lemel, 1826 - 1921, φεμινίστρια και στέλεχος της Πρώτης Διεθνούς, η οποία μύησε την Λουίζ στον Αναρχισμό]. Έμεινε στην εξορία 7 σχεδόν χρόνια και δημιούργησε και εκεί προβλήματα στους κρατούντες, όταν η μοναδική μέσα σε όλους τους εξόριστους όχι μόνο πήρε το 1878 θέση υπέρ των εξεγερμένων αυτοχθόνων Κανάκ (Kanak), αλλά επιπλέον είχε προσπαθήσει ήδη από τον Μάϊο του 1875 να τους μορφώσει και να τους δημιουργήσει πολιτική θεωρία.

ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Η άφιξη της Louise Michel στο σιδηροδρομικό σταθμό Saint-Lazare του Παρισιού το 1880, όπου την υποδέχτηκαν οι Henri de Roche fort, Louis Blanc και Georges Clemenceau [να σημειωθεί ότι και οι τρεις φίλοι της ήταν Ελευθεροτέκτονες]. Via Ateneu Libertari Estel Negre.

Η Λουίζ επέστρεψε στο Παρίσι στις 9 Νοεμβρίου 1880 μετά από πολιτική γενική αμνηστία που χορηγήθηκε για όλους όσους ακόμα εξέτιαν ποινές που είχαν να κάνουν με την «Κομμούνα» και την υποδέχθηκε πανηγυρικά ένα απέραντο πλήθος 10.000 ομοϊδεατών της στον σταθμό St Lazare. Έχοντας πλέον ασπαστεί τον Αναρχισμό, μίλησε σε ένα εξίσου μεγάλο πλήθος σοσιαλιστών και αναρχικών στις 21 Νοεμβρίου και τους επόμενους μήνες αύξησε την επαναστατική της δραστηριότητα, την αρθρογραφία της και τις ομιλίες της σε δημόσιες συγκεντρώσεις.

Πενηντάχρονη πια, αποχαιρέτισε τον Ιανουάριο του 1881 τον μεγάλο επαναστάτη, «δάσκαλο» και «πνευματικό της πατέρα», Ωγκίστ Μπλανκί (Louis Auguste Blanqui, 1805 - 1881), εκφωνώντας στην κηδεία του έναν συγκινητικό επικήδειο και καθιέρωσε έκτοτε να ορκίζεται στο όνομά του κάθε φορά που την έσερναν, ως κατηγορούμενη, στα δικαστήρια. [Να σημειωθεί ότι ο Μπλανκί ήταν Ελευθεροτέκτων, Καρμπονάρος και η πιο ηρωική προσωπικότητα του γαλλικού Σοσιαλισμού του 19ου αιώνα. Είχε μυηθεί στον Τεκτονισμό το 1830 στη Στοά «Οι Φίλοι της Αλήθειας». Το 1842 «υιοθετήθηκε» στη Στοά «Ναός των Φίλων της Γαλλικής Τιμής». Η δομή των επαναστατικών οργανώσεων που δημιούργησε ήταν εμπνευσμένη από την οργανωτική δομή του Τεκτονισμού]. Τον Ιούλιο του 1881 εκπροσώπησε το γαλλικό αναρχικό κίνημα στο διεθνές συνέδριο του Λονδίνου («London International Social Revolutionary Congress»), στο οποίο υιοθετήθηκε η λεγόμενη «έμπρακτη προπαγάνδα» («propaganda by deed», «propagande par le fait», «propaganda durch die Tat») ως μέσο προετοιμασίας της κοινωνικής Επανάστασης.

Αριστερά, η Louise Michel σε σκίτσο του γάλλου ζωγράφου Louis Tinayre (γιος Κομμουνάρων ο ίδιος). Via cartoliste.ncedl.

Τον Ιανουάριο του 1882, σε συγκέντρωση για την πρώτη επέτειο του θανάτου του Μπλανκί, συνελήφθη για μία ακόμη φορά με την κατηγορία της περιύβρισης αρχής και έμεινε στην φυλακή επί 2 εβδομάδες, ενώ παρουσιάζεται από πολλούς να έχει καθιερώσει στις 9 Μαρτίου 1883 στο Παρίσι την μαύρη σημαία των αναρχικών, όταν, κρατώντας μία τέτοια στα χέρια της, ηγήθηκε μαζί με τον μόλις 22χρονο τότε Αιμίλιο Πουζέ (Emile Pouget, 1860 - 1931) ενός πλήθους εξαγριωμένων ανέργων, μερικοί από τους οποίους άρπαξαν ψωμιά από τρεις φούρνους της πόλης. Σύμφωνα όμως με άλλες αναφορές, η ίδια είχε υψώσει ξανά την μαύρη σημαία και παλαιότερα, πριν από 12 χρόνια, κατά την διάρκεια της Παρισινής Κομμούνας, τότε όμως με χιαστί οστά και νεκροκεφαλή [!!!] [γνωστό Τεκτονικό σύμβολο]. Η Ιστορία όμως πρωτοεμφανίζει την ύψωση μαύρης σημαίας με πολιτικό - επαναστατικό νόημα νωρίτερα, τον Οκτώβριο του 1865, στο «Διεθνές Φοιτητικό Συνέδριο» της Λιέγης (Liege), από τους Γάλλους μπλανκιστές. Ως καθοδηγήτρια πάντως εκείνων που λεηλάτησαν τους παρισινούς φούρνους συνελήφθη μετά από αναζήτηση τριών εβδομάδων και καταδικάστηκε σε κάθειρξη 6 ετών.

Α. Στη μικρή γραβούρα, η Louise Miche επικεφαλής μιας διαδήλωσης ανέργων το 1883, κατά την οποία σημειώθηκαν λεηλασίες φούρνων (καταδικάστηκε σε έξι χρόνια φυλακή για "εξώθηση λεηλασιών").

Β. Ψωμί ή Θάνατος", καρικατούρα του H. Demare (1883), με αφορμή τη διαδήλωση των ανέργων και τις λεηλασίες.

Έμεινε στην φυλακή μέχρι τον Ιανουάριο του 1886, οπότε και αποφυλακίστηκε μαζί με άλλα στελέχη του αναρχικού χώρου (Κροπότκιν, Μπορντά, Πουζέ, κ.ά.), έπειτα από χορήγηση πολιτικής αμνηστίας από τον πρόεδρο Grevy, ενώ στα τέλη του ιδίου έτους ο ποιητής Πωλ Βερλαίν (Paul - Marie Verlaine, 1844 - 1896) της αφιέρωσε το ποίημά του «Μπαλάντα προς τιμήν της Λουίζ Μισέλ» («Ballade en l’ honneur de Louise Michel»). Όμως ο θάνατος της μητέρας της την προηγούμενη χρονιά (στις 3 Ιανουαρίου 1885) που της είχε προξενήσει κατάθλιψη, συν την πολυδιάσπαση του σοσιαλιστικού κινήματος είχαν κλονίσει αρκετά το φρόνημά της.

«ΗΘΙΚΗ ΑΥΤΟΥΡΓΟΣ»

Ακολούθησε νέα σύλληψη και φυλάκισή της με αφορμή την άγρια απεργία στην Decazeville του Αβεϋρόν (Aveyron), κατά την οποία οι εκεί ανθρακωρύχοι είχαν στις 26 Ιανουαρίου 1886 κακοποιήσει και εκπαραθυρώσει τον εκπρόσωπο της εργοδοσίας μηχανικό Jules Watrin. Οκτώ άντρες απεργοί και δύο γυναίκες είχαν συλληφθεί ως αυτουργοί του λιντσαρίσματος, το οποίο όμως είχε χαιρετιστεί ως «εκτέλεση» από τους επαναστατικούς σοσιαλιστικούς και αναρχικούς κύκλους του Παρισιού και τις εφημερίδες τους. Ακολούθησε η σύλληψη και καταδίκη σε 15μηνη φυλάκιση των επαναστατών σοσιαλιστών αγκιτατόρων Ερνέστου Ρος (Ernest Roche, 1850 - 1917, εκδότη της εφημερίδας «L’ Intransigeant») και Αλμπέρτου Ντουκερσύ (Albert DucQuercy, 1856 - 1934, συντάκτη της  «Cri du Peuple») που δρούσαν στην περιοχή, η οποία σύλληψη και φυλάκιση έγινε αφορμή για γενίκευση της απεργίας και σε άλλους κλάδους εργατών της περιοχής, ενώ ανάλογες άγριες απεργίες ξεσπούσαν και σε διάφορες περιοχές του Βελγίου, με πυρπολήσεις εργοστασίων, δημοσίων κτιρίων, εκκλησιών, μοναστηριών και σπιτιών πλουσίων, στην δε γαλλική πρωτεύουσα ο 27χρονος αναρχικός Σαρλ Γκαλό (Charles Gallo, 1859 - 190?), φωνάζοντας «Vive l’ Anarchie!» έστρεφε στις 5 Μαρτίου το περίστροφό του προς τους πανικόβλητους υπαλλήλους του παρισινού Χρηματιστηρίου. Στην καταστολή που ακολούθησε, εκτός από τους επικεφαλής των απεργών συνελήφθησαν και όσοι επαναστάτες σοσιαλιστές και αναρχικοί είχαν, είτε σε άρθρα τους είτε σε ομιλίες τους, επαινέσει την βία. Ανάμεσα σε εκείνους που κατηγορήθηκαν ως «ηθικοί αυτουργοί» ήταν και η Λουίζ Μισέλ, η οποία εξαιτίας μιας ομιλίας της στο θέατρο «Chateau-d’ Eau» στις 3 Ιουνίου υπέρ των απεργών, κλείστηκε για μία ακόμη φορά στις φυλακές, αυτή την φορά όμως για τέσσερις μόνον μήνες.

ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ

Την Κυριακή 22 Ιανουρίου του 1888, κι ενώ η Louise Michel είχε πάρει το λόγο σε μία μεγάλη συγκέντρωση στη Χάβρη, έγινε απόπειρα δολοφονίας της. Πυροβολήθηκε από πίσω δύο φορές από έναν φτωχό 32χρονο βασιλόφρονα Βρετόνο, τον Πιέρ Λουκάς [Pierre Lucas]. Μία σφαίρα διαπέρασε το καπέλο της και η άλλη σφηνώθηκε στον αριστερό κροταφικό λοβό του εγκεφάλου της [απ' όπου δεν βγήκε ποτέ]. Ατάραχη, καθησύχασε τους 2.000 ακροατές της, λέγοντας πως επρόκειτο μόνο για έναν ηλίθιο που έριξε με άσφαιρα. Η Louise Michel όχι μόνο αρνήθηκε να μηνύσει τον απλοϊκό επίδοξο δολοφόνο της, αλλά τον συνέδραμε και με έναν δικηγόρο, ώστε να αθωωθεί. Επιπρόσθετα τον υπερασπίστηκε και η ίδια στην δίκη του, λέγοντας ότι «είχε απλώς παρασυρθεί από μια άθλια κοινωνία». Επικοινωνούσε μαζί του και στο τέλος του αφιέρωσε κι ένα ποίημα της, τον Βρετόνο:

"Ο γιος αυτός των ακτών της Αρμορικής, των ακτών όπου η θάλασσα ουρλιάζει, πήγαινε χαμένος στις σκέψεις και τον μυστικισμό του... Ας παραμείνει ελεύθερος μέσ' τη σκιά του, γι' αυτόν δεν έχουμε νόμο”.

Όταν ο φίλος και συναγωνιστής της, Henri Rochefort, παλιός υποστηρικτής της Κομμούνας, μετά από χρόνια στράφηκε σε ακροδεξιές λαϊκίστικες θέσεις, η Louise Michel του χάρισε τη μία από τις δύο σφαίρες που της έριξαν, με το εξής σημείωμα : «Ενθύμιο από τη σφαίρα με το κομμένο αυτί που βρέθηκε στο καπέλο μου».

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

Το 1890 την συνέλαβαν για μία ακόμη φορά μετά από πύρινους λόγους της με την κατηγορία της «διέγερσης σε στάση» και μόλις μετά βίας γλίτωσε τα χειρότερα, καθώς κατά την μόδα της εποχής στην αντιμετώπιση των αναρχικών οι κρατούντες είχαν πρόθεση να την κλείσουν σε φρενοκομείο. Εγκατέλειψε λοιπόν την Γαλλία, και έζησε κάποια χρόνια σε πολιτική αυτοεξορία στην Αγγλία, όπου όμως το 1895 ήλθε σε πλήρη διάσταση με τους εκεί, επικρατούντες έναντι των αναρχικών, μαρξιστές. Αυτό που υποστήριζε μέχρι τον θάνατό της ήταν η αμεσότητα και η διαύγεια των προθέσεων:

...«στις ημέρες μας έχουμε ως κύρια όπλα μας την ειλικρίνεια και την αμεσότητα. Είναι προς το συμφέρον μας να εμφανιζόμαστε προς τα έξω όπως ακριβώς είμαστε και σύμφωνα με αυτά που πιστεύουμε»...

Κατά την παραμονή της στο Λονδίνο άνοιξε ένα σχολείο για τα παιδιά των πολιτικών προσφύγων (το «International School»), το οποίο κατά τον Τζων Σόττον (John Shotton) απετέλεσε το πρώτο ελευθεριακό σχολείο της Αγγλίας. Μέχρι τον θάνατό της, και πάντα παρακολουθούμενη από την αστυνομία, συνέχισε να περιοδεύει και να δίνει διαλέξεις, τόσο στην Αγγλία όσο και στην Ολλανδία, το Βέλγιο, αλλά και την Γαλλία, στην οποία είχε επιστρέψει από το 1895 για να εκδώσει με τον Σεμπαστιάν Φωρ (Sebastien Faure, 1858 - 1942) την αναρχική εφημερίδα «Libertaire».

Η Louise Michel προς το τέλος της ζωής της. Via Institut de France.

Κατά την διάρκεια μιας τέτοιας περιοδείας στην Αλγερία και την νότια Γαλλία πέθανε στις 9 Ιανουαρίου 1905 στο δωμάτιο 11 του «Hotel Oasis» της Μασσαλίας,σε ηλικία 74 ετών. Θάφτηκε στο νεκροταφείο του Λεβαλουά Περέ (Levallois -Perret) του Παρισιού με πολιτική, όπως η ίδια είχε ζητήσει, κηδεία στις 21 Ιανουαρίου και το πλήθος στην κηδεία της ξεπερνούσε σε μήκος το ένα χιλιόμετρο.

 Η ΛΟΥΤΖ ΜΙΣΕΛ ΚΑΙ Ο ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΣ

    Η πρώτη επαφή της Λουίζ Μισέλ με τον Τεκτονικό χώρο έγινε μέσω του κοινωνικού της περίγυρου. Πολλοί από τους φίλους, συναγωνιστές και συγκρατούμενούς της ήταν μυημένοι στον Ελευθεροτεκτονισμό. Ως παράδειγμα αναφέρονται τα ονόματα των Ανρί Ροσφόρ, Λουί Μπλαν και του Ζωρζ Κλεμενσώ. Χαρακτηριστικό είναι ότι ακόμα και ο άνθρωπος που η Λουίζ Μισέλ θεωρούσε μέντορα και «πνευματικό πατέρα», ο Αύγουστος Μπλανκί, ήταν Τέκτων. Κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κομμούνας η Λουίζ Μισέλ ύψωσε τη μαύρη σημαία της αναρχίας, στην οποία η ίδια είχε προσθέσει ένα κλασσικό Τεκτονικό σύμβολο, το κρανίο με οστά χιαστί. Όμως εκείνη της εποχή η «Κόκκινη Παρθένα της Μονμάρτης» δεν είχε ενταχθεί, ακόμα, στον Τεκτονισμό. Είναι πιθανόν η έμπνευση για τη δημιουργία της σημαίας να προήλθε μέσα από τα ακούσματά της.

Η Λουίζ Μισέλ σε σκίτσο των τελών του 19ου αιώνα, του γνωστού σκιτσογράφου της εποχής, Μολώχ [Moloch]. Την παρουσιάζει ως «Χήρα» η οποία θρηνεί για τα «Τέκνα» της που σκοτώθηκαν στα γεγονότα της Κομμούνας. Είναι ντυμένη με μαύρο ρούχο το οποίο φέρει τα Γαλλικά Τεκτονικά σύμβολα του πένθους και της θλίψης.

Την ίδια εποχή η ενεργή συμμετοχή των Παριζιάνων Τεκτόνων στα γεγονότα της Κομμούνας φαίνεται ότι εντυπωσίασε τη Λουίζ Μισέλ. Στο βιβλίο της «Αναμνήσεις» το 1886, αναφερόμενη στη μεγαλειώδη Τεκτονική πορεία της 29ης Απρίλη 1871 και την τοποθέτηση των λαβάρων των Στοών πάνω στα οδοφράγματα των Κομμουνάρων, θα γράψει:... «Αυτή η παράξενη πομπή ήταν ένα θέαμα, σαν αυτά που βλέπει κανείς στα όνειρα. Ακόμα και σήμερα μου φαίνεται ότι τους ξαναβλέπω, σαν εικόνες φαντασμάτων να κινούνται στη σκηνή, σε μια παράσταση άλλης εποχής. Να λένε τα λόγια της Ελευθερίας και της Ειρήνης, τα οποία θα επαληθευτούν στο μέλλον. Η αίσθηση ήταν μεγαλειώδης. Ήταν υπέροχο να βλέπεις αυτή την τεράστια πομπή να βαδίζει παίρνοντας ρυθμό από τον ήχο των σφαιρών. Τα παράξενα Λάβαρα περνούσαν, τα τουφέκια, τα κανόνια, οι οβίδες, λύσαγαν. Ήταν 6000, αντιπροσώπευαν 50 Στοές. Ήταν τα Λάβαρα που στήθηκαν στο οδόφραγμα του Port Maillot. Πρώτο απ' όλα ήταν το λευκό, σαν μία σημαία Ειρήνης, που πάνω του είχε κεντημένες, με κόκκινα γράμματα, αυτές τις λέξεις: «Αγαπάτε Αλλήλους» ! ..
Μετά την αμνηστία των Κομμουνάρων, το 1880, πολλά μέλη και αγωνιστές της Κομμούνας, γοητευμένοι από τη στάση των Τεκτόνων, μυούνται στον Ελευθεροτεκτονισμό. Ονόματα όπως του Ευγένιου Ποτιέ και της Μαρί Μποννεβιάλ, κοσμούν τις Τεκτονικές Στοές της εποχής. Όχι όμως ακόμα αυτό της Λουίζ Μισέλ.

Τα χρόνια περνούν. Το 1904 η Λουίζ Μισέλ ήταν πλέον θρύλος, ένα «ιερό πρόσωπο» και λατρευόταν σχεδόν ως αγία από τον απλό Γαλλικό λαό. Στις 20 Ιούλη 1904, μετά από πρόταση της αδελφής Μαντλέν Πελλετιέ [η οποία φέρεται να είπε «θεωρώ τιμή μου να φέρω τη Λουίζ Μισέλ στον Ελευθεροτεκτονισμό»], η «Κόκκινη Παρθένα» προσκλήθηκε επισήμως από τη Σεπτή Συμβολική Στοά «Παγκόσμιος Αδελφότης», η οποία άνηκε στη Μεγάλη Μικτή Σκωτική Συμβολική Στοά της Γαλλίας [μία ιστορική Τεκτονική Δύναμη που δεν υφίσταται πλέον], προκειμένου να δώσει μία διάλεξη. Μετά το πέρας της ομιλίας και πριν η Λουίζ Μισέλ αποχωρήσει, για να κλείσουν οι εργασίες, ο Σεβάσμιος της Στοάς, κατά τα Γαλλικά Τεκτονικά έθιμα, έκανε ένα δώρο στη φιλοξενούμενη του εργαστηρίου. Το δώρο είχε συμβολικό χαρακτήρα. Ήταν μία κενή αίτηση εισδοχής στο Τάγμα.

Η Λουίζ Μισέλ μυήθηκε στον Ελευθεροτεκτονισμό στις 13 Σεπτέμβρη 1904 στη Σεπτή Συμβολική Στοά «Κοινωνική Φιλοσοφία» υπ’ αριθμ. 3 υπό της αιγίδα της Μεγάλης Μικτής Σκωτικής Συμβολικής Στοάς. Την επόμενη μέρα, 14 Σεπτέμβρη 1904, προσκλήθηκε να μιλήσει στη Στοά «Ντιντερό» [Diderot] της ίδιας Τεκτονικής Δύναμης. Η ομιλία της άρχισε με αυτά τα λόγια:

"Θα είχα γίνει δική σας πριν πολύ καιρό, εάν γνώριζα την ύπαρξη των μικτών Στοών. Νόμιζα ότι για να ενταχθεί κάποιος στον Τεκτονισμό θα έπρεπε να είναι άνδρας"

Είναι περιττό να ειπωθεί ότι η Λουίζ Μισέλ μυήθηκε στον Τεκτονισμό χωρίς να αρνηθεί ή να κάνει έκπτωση στις φιλοσοφικοπολιτικές της θέσεις.

Το έμβλημα της Μεγάλης Μικτής Σκωτικής Συμβολικής Στοάς [Η ιστορία της εν λόγω Τεκτονικής δύναμης συνδέεται έμμεσα με την Ελληνική Τεκτονική ιστορία]

Τον Γενάρη του 1905 η Λουίζ Μισέλ αφήνει φτωχότερο το Γαλλικό λαό. Την ημέρα της κηδείας της, πλήθος κόσμου, κρατώντας κόκκινες και μαύρες σημαίες, συγκεντρώθηκε στο Κοιμητήριο για να τη συνοδεύσει στην τελευταία της κατοικία. Στη διάρκεια των επικηδείων λόγων, ο Σεβάσμιος της Στοάς «Η Κοινωνική Φιλοσοφία», στην οποία η «Κόκκινη Παρθένα της Μονμάρτης» είχε μυηθεί, αφού μίλησε με λαμπρά λόγια για την εκλειπούσα, πλησίασε το φέρετρο με σκοπό να τοποθετήσει, τιμητικά, επ’ αυτού μία γαλάζια ταινία στο άκρο της οποίας κρεμόταν ένα χρυσό τρίγωνο. Διακριτικό που δήλωνε την Τεκτονική ιδιότητα της εκλιπούσης. Τον σταμάτησαν όμως οι δυνατές φωνές των παρευρισκομένων:
«Όχι ! Όχι ! Δεν πρέπει να υπάρχει διάκριση», φώναξαν, «η Λουίζ Μισέλ ανήκει σε όλους μας !».

Ο Σεβάσμιος, αφού υποχώρησε, πήγε διακριτικά και καρφίτσωσε το Τεκτονικό διάσημο στη μέση ενός στεφανιού με κόκκινα λουλούδια.

LES OBSEQUES BE LOUISE MICHEL, LE 22 JANVIER. — BE LA OARE BE LVON AU CLHETIERE BE LEVALLOIS-RERRET To πλήθος στην κηδεία της ξεπερνούσε σε μήκος το ένα χιλιόμετρο [!].  Στη κάτω αριστερά φωτογραφία διακρίνεται Τεκτονικό λάβαρο.

Σήμερα η Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας, η μεγαλύτερη Τεκτονική δύναμη στη Γαλλία με πάνω από 50.000 μέλη, στην επίσημη ιστοσελίδα της, αναφέρει με υπερηφάνια: ... «Είμαστε απόγονοι των ανδρών και γυναικών που επιχείρησαν, με τον τρόπο τους, να βελτιώσουν την Ανθρωπότητα [Κοινωνία]: του Βολταίρου, του Λαφαγιέτ, του Γκαριμπάλντι, του Αυγούστου Μπλανκί, ... , του Μπακούνιν, ..., της Λουίζ Μισέλ, ... και τόσων άλλων οι οποίοι τίμησαν τις Στοές μας με την παρουσία τους.» ....

[...«We are the heirs of men and women who have endeavoured, in their own way, to improve Humanity: Voltaire, La Fayette, Garibaldi, Auguste Blanqui, Victor Schoelcher, the Emir Abd El-Kader, Louise Michel, Bakounine, Jean Zay, Felix Eboue, Pierre Brossolette and the so many others who have graced our Lodges with their presence.»...]

ΤΑ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ

Τουλάχιστον μέχρι το 1916 γινόταν κάθε χρόνο μία αγωνιστική εργατική διαδήλωση δίπλα στον τάφο της, ενώ δύο σώματα γαλλόφωνων εθελοντών μαχητών στον Ισπανικό Εμφύλιο ονομάστηκαν «Bataillons Louise Michel» για να τιμηθεί η μνήμη της.
Την Πρωτομαγιά του 1946 ο σταθμός του Μετρό «Vallier» μετονομάστηκε προς τιμήν της «Louise Michel» [Είναι η μοναδική γυναίκα που έδωσε το όνομά της σε σταθμό του παρισινού μετρό] και το 1975 ονομάστηκε το ίδιο ο χώρος μπροστά από τον καθεδρικό της «Σακρέ Καιρ» [«Sacre Coeur»].

Η Louise Michel στην εξορία μέσα από τις είκόνες της ταινίας Louise Michel la rebelle της σκηνοθέτριας Solveig Anspach [2010]. Σε αντίθεση με άλλους Κομμουνάρους, που περιφρονούσαν τους αυτόχθονες Kanaks, η Louise Michel υποστήριξε την εξεγερσή τους το 1878, και αφιερώθηκε στη μορφωσή τους [ήταν δασκάλα].

Τον Ιανουάριο του 2005, τέλος, η πόλη του Παρισιού αφιέρωσε ολόκληρο τον μήνα στην εκατοστή επέτειο του θανάτου της, και ο Δήμος Παρισιού με το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και τον πολιτιστικό σύλλογο «Actaze» διοργάνωσαν στις 11 και 12 Μαρτίου το συμπόσιο «Louise Michel, figure de la transversalite», στο οποίο μίλησαν περισσότεροι από είκοσι ειδικοί ιστορικοί.

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

«Lueurs dans l’ ombre. Plus d’ idiots, plus de fous. L’ ame intelligente. L’ idee libre. L’ esprit lucide de la terre a Dieu  , 1861

«Le livre du jour de l’ an: historiettes, contes et legendes pour les enfants», Paris, 1872
«La Greve derniere», μαζί με την Jean Guetre (ψευδώνυμο της Victoire Tinayre), 1881
«La Misere», 1882

«Les Meprises», μαζί με την Jean Guetre (ψευδώνυμο της Victoire Tinayre), 1882
«Le Gars Yvon», 1882

«Ligue internationale des femmes revolutionnaires, Appel a une reunion», 1882
«Le Batard imperial», μαζί με τον Jean Winter, 1883
«De fense de Louise Michel», 1883

«La Fille du people», μαζί με τον Adolphe Grippa, 1883

  «Contes et legendes », 1884

«Legentes et chants de gestes des canaques», 1885
«Les Microbes humains», 1886

«Mani feste et proclamation de Louise Michel aux citoyennes de Paris», ως «Louise Maboul», 1883
«Memoires», 1886

«L’ Ere nouvelle, pensee derniere, souvenirs de Caledonie», τραγούδια της φυλακής, 1887
«Le Coq rouge», θεατρικό, 1888
«Le Monde nouveau», 1888

«Lectures encyclopediques par cycles attracti s», 1888 «Les rimes de l’ epoque», 1888

«Le claque-dents», διήγημα, 1890

«Prise de possession», 1890

«Α travers la vie», ποίηση, 1894

«La ommune», 1898

«Le Reve», 1898 «Avant la Commune», 1905, μετά θάνατον
«Souvenirs et aventures de ma vie», 1905 - 1908, μετά θάνατον
«Fleurs et ronces», ποίηση, 1913, μετά θάνατον. Δημοσίευσε επίσης κείμενά της σε πολλές σοσιαλιστικές και αναρχικές εφημερίδες, μερικές από τις οποίες είναι οι «L‘ Aurore», «La Bataille», «L‘ Intransigeant», «L‘ Echo de la Haute - Marne», «Le Libertaire», «La Patrie en dager», «Le Pays», «La Revolution Sociale», «Le Marseillaise», κ.ά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Francois Cavanna, «Louise la petroleuse, ou l’ Hydre de l’ Anarchie», Paris, 1981
Paule Lejeune, «Louise Michel, l’ indomptable», Paris, 1978

Margaret Leland Goldsmith, «Seven Women Against the World», London, 1935
Prosper - Olivier Lissagaray, «Histoire de la Commune de 1871», Paris, 1876
Fernand Planche, «La vita ardente e intrepida di Louise Michel», Paris, 1948
Edith Thomas, «Louise Michel», Montreal, 1980

  Το παρόν κείμενο συντάχθηκε από το Τεκτονικό Τρίγωνο «Κοινωνικός Κύκλος» βασιζόμενο στην βιογραφία της Λουίζ Μισέλ που έγραψε ο Βλάσσης Ρασσιάς.