ΚΑΡΜΠΟΝΑΡΟΙ

  

ΚΑΡΜΠΟΝΑΡΟΙ

           

Η ανέκδοτη έως τώρα εμπιστευτική αναφορά του γενικού προξένου του Παπικού Κράτους στην Κέρκυρα μαρκησίου Cαrlo de Ribas-Pieri (Κέρκυρα 18/30 Ιουλίου 1825), που απευθύνεται προς τον Γραμματέα του Κράτους του Βατικανού (Υπουργό των Εξωτερικών) καρδινάλιο Giulio Maria della Sοmaglia, αποτελεί πολύτιμο  ιστορικό ντοκουμέντο για τον αξιόλογο Εθνικοαπελευθερωτικό ρόλο των μυστικών εταιρειών κατά την διάρκεια της Ελληνικής Εθνεγερσίας.

H αναφορά τούτη στάλθηκε στον αποδέκτη της μαζί µε άλλα σπουδαία έγγραφα γύρω από την απόκρυφη οργανωτική δραστηριότητα, καθώς και τις πολεμικές θυσίες του Ευρωπαϊκού Καρμποναρισμού στο βωμό της Ελληνικής Ανεξαρτησίας.

Η παρουσίαση της εμπιστευτικής αναφοράς και των άλλων εγγράφων ανοίγει την αυλαία σε μια εντελώς άγνωστη και ανεξερεύνητη έως τώρα περιοχή του Ιερού Αγώνα, δηλαδή της πολεμικής συμμετοχής  του Ευρωπαϊκού Καρµποναρισµού στην επιτυχία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821.

Έτσι, από τα δημοσιευόμενα τώρα εδώ έγγραφα, εξακριβώνεται η λειτουργία κανονικού Καρµποναρικού Εργαστηρίου, στην επαναστατημένη Ελλάδα και στην περιοχή της Κορίνθου (1822).

Και πρώτα-πρώτα είναι χαρακτηριστική, αλλά και αξιοθαύμαστη, η ακούραστη προσπάθεια, όχι µόνο των ηγετών της Ελληνικής Επαναστάσεως, αλλά και κάθε µυηµένου µέλους, Ευρωπαίου ή Έλληνα, στον Καρµποναρισµό, για την επιµελέστατη απόκρυψη κάθε αχναριού της εταιριστικής αυτής κινήσεως στην ανταριασμένη χώρα. Ο λόγος είναι πασίγνωστος. Οι Καρµπoνάροι, µέλη της µμυστικής πολιτικής οργανώσεως που ιδρύθηκε, όπως είναι γνωστό, στη Νεάπολη της Ιταλίας στα τέλη του 18ου αιώνα, µε σκοπούς εθνικοαπελευθερωτικούς και δηµοκρατικούς, καθιερώνοντας αλιγορικές ονοµασίες κλπ. από τη ζωή των καρβoυνιάρηδων και παραλλαγές από τα τυπικά του Ελευθέρου Τεκτονισµού, ήταν αληθινός εφιάλτης των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων της εποχής (Ιερή Συµµαχία). Είναι γνωστό επίσης ότι στο περίφηµο συνέδριο του Λάιµπαχ (Γενάρης – Μάης 1821) οι Καρµπονάροι κηρύχθηκαν ένοχοι εσχάτης προδοσίας, µε την ποινή του θανάτου.

Eπόµενo ήταν λοιπόν η επαναστατηµένη Eλλάδα, που αγωνίστηκε από την πρώτη στιγµή στον τοµέα της διπλωµατίας, για την αναγνώριση των ιερών δικαίων της από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, να πασχίζη κάθε φορά για να φαίνεται σ’ αυτές ως άσχετη και ξένη στις καρµποναρικές αρχές και ιδέες. Από την άλλη µεριά, ωστόσο, έρχονται στην επαναστατηµένη Ελλάδα ενθουσιώδεις Ευρωπαίοι εθελοντές καρµπονάροι, για να δώσουν ακόµα και τη ζωή τους στον Ιερό Αγώνα.

Ξεχωριστές προσωπικότητες Ευρωπαίων Καρµπονάρων, όπως του Κόντε Σανταρόζα, του Λόρδου Μπάιρον, του Στρατηγού Ροζαρώλ, του Μεγάλου Διδασκάλου της Vendita Colleli, του ηρωικού Συνταγµατάρχη και Ιππότη Torella και τόσων άλλων, έρχονται στην Ελλάδα για να πολεµήσουν και να θυσιασθούν.

Στη γνωστή έως τώρα βιβλιογραφία γύρω στο Εικοσιένα πουθενά δεν αναφέρεται η οργανωτική και πολεµική δραστηριότητα των Καρµπονάρων στον ελλαδικό χώρο.

Μνεία φηµών γίνεται µόνο για την παρουσία τους στην επαναστατηµένη Ελλάδα, χωρίς να επιβεβαιώνεται ποτέ το παραµικρό από την δηµοσίευση εγγράφων ή άλλων µαρτυρικών πηγών.

H σηµερινή λοιπόν ανακοίνωση, που αποτελεί µέρος ευρύτερης µελλοντικής εργασίας µας, πιστεύουµε πως ανοίγει νέους ορίζοντες για την έρευνα του ιστορικού αυτού θέµατος.

Τα δηµοσιευόµενα παρακάτω κείµενα είναι τα εξής:

Έγγραφο πρώτο: Eμπιστευτική έκθεση του γενικού προξένου του Παπικού Κράτους στην Κέρκυρα μαρκήσιου Carlo de Ribas-Pieri (Κέρκυρα 18/13 Ιουλίου 1825), που μνημονεύθηκε ήδη στην αρχή, αναφερόμενη κυρίως στα περιστατικά της συλλογής των πληροφοριών του και της αποστολής διαφόρων μυστικών καρμποναρικών εγγράφων. Όπως γράφει ο ίδιος, απευθυνόμενος προς τον Υπουργό των Εξωτερικών του Βατικανού, ο συμπολίτης (από την Μπάστια της Κορσικής) και φίλoς του Βικέντιος ντ’ Οντιάρντι, Αρχηγός της Αστυνομίας Κερκύρας, από τις αρχές του ερχομού των Άγγλων εκεί, που είχε υπηρετήσει άλλοτε ως υπάλληλος στην Αστυνομία της Σικελίας, του εμπιστεύθηκε τα έξης:

 Όταν υπηρετούσε στη Σικελία έλαβε από τους ανωτέρους του την εντολή «να σχετισθή” με τους Καρμπονάρους αποβλέποντας στην αποκάλυψη των μυστικών ενεργειών και σχεδίων των. Ο ντ’ Οντιάρντι κατάφερε να εισδύση στις τάξεις των Ιταλών Καρμπονάρων και να μάθη τα μυστικά σημεία, χειραψίες, λέξεις, κλπ. Το φθινόπωρο του 1822 γνώρισε στην Κέρκυρα τον φιλέλληνα Καρμπονάρο, επίσης συμπολίτη του (από την Μπάστια της Κορσικής) Νικόλαο Γκριφφόνι, Ιππότη της Λεγεώνος της Τιμής, που είχε πολεμήσει τον Ιούλιο του ίδιου εκείνου χρόνου στη μάχη του Πέτα, κι αφού του φανέρωσε τις μυστικές λέξεις και τα σημεία της μυστικής επαναστατικής εταιρείας απόκτησε την εμπιστοσύνη του. Έτσι, ανάμεσα στα άλλα ο ντ’ Οντιάρντι αντέγραψε από τα χαρτιά του Γκριφφόνι, που είχε αφήσει στο σπίτι του Γενικού Αστυνόμου, προφανώς ως “φιλοξενούμενός” του, ορισμένα σημαντικά έγγραφα, όπως τις κατηχήσεις των Καρμπονάρων σε βαθμό Μαθητού, την ονοματολογία του Καρμποναρικού Συμποσίου, τις μυστικές λέξεις Μαθητού και Διδασκάλου, τους όρκους και τα σημεία αναγνωρίσεως των Καρμπονάρων που δρούσαν εκείνο τον καιρό στην Ελλάδα, την αρχή του Καρμποναρικού διπλώματος του Γκριφφόνι (Ανατολή Κορίνθου 1822), τον πίνακα των Ευρωπαίων και των Eλλήνων Καρμπονάρων στρατιωτικών, που έπεσαν ή επέζησαν κατά την πολύνεκρη μάχη του Πέτα, κλπ. Όλα εκείνα τ’ αντίγραφα ο Αρχηγός της Αστυνομίας παρέδωσε στο φίλο του γενικό πρόξενο του Παπικού Κράτους στην Κέρκυρα, κι ο τελευταίος τα έστειλε στον Yπoυργό των Εξωτερικών του Βατικανού. Αξιομνημόνευτο σημείο επίσης της αναφοράς αυτής του γενικού προξένου είναι η μνεία της παρουσίας πολλών και διακεκριμένων Ναπολιτάνων Καρμπονάρων προσφύγων στην Κέρκυρα.

Συνημμένα έγγραφα αριθ. 2: α) Διδασκαλία του Α’ βαθμού (Μαθητού) των Καρμπονάρων, β) Ονοματολογία των σκευών του Καρμποναρικού Συμποσίου, γ) Λέξεις αναγνωρίσεως Μαθητού και Διδασκάλου Καρμπονάρων, δ) Περιγραφή της τελετής και εισδοχής εις τον, Α’ βαθμόν των Καρμπονάρων, κλπ. ε) Σημείωμα του Γενικού Αστυνόμου Κερκύρας για την έλευση και αναχώρηση του Νικολάου Γκριφφόνι από την επαναστατημένη Ελλάδα4.

Έγγραφο αριθ. 3: Απόσπασμα του Καρμποναρικού διπλώματος του Νικολάου Γκριφφόνι (Κόρινθος 1822). Έγγραφο αριθ. 4: Πίνακας ονομάτων των Ευρωπαίων και των Ελλήνων αγωνιστών της μάχης του Πέτα (Ιούλιος 1822).